140416_062

Gezocht: leerlingen en leerkrachten van groep 7 en 8!

SMART MOVES! Groep 7, Groep 8, onderzoek, SMART MOVES! Leave a Comment

Bewegen om de leerprestaties van leerlingen te verbeteren? Bent u ook benieuwd hoe dit zit? SMART MOVES! voert sinds januari 2014 onderzoek uit naar het effect van bewegen op cognitieve prestaties van leerlingen. In dit onderzoek werken we samen met leerlingen, leerkrachten en directies om een effectief, haalbaar beweegprogramma te ontwikkelen dat cognitieve prestaties van leerlingen kan verbeteren.

Aandacht en concentratie in de klas zijn belangrijke factoren voor de leerprestaties van kinderen en jongeren. En bewegen lijkt een positief effect te hebben op deze cognitieve processen. Recente onderzoeksresultaten laten zien dat 10 minuten bewegen een klein positief effect heeft op de aandachtprestaties van leerlingen. Het is echter nog onduidelijk hoe dit effect verloopt als je een aantal maanden lang elke dag een beweegbreak van 10 minuten in de klas uitvoert.

Om een effectief en haalbaar beweegprogramma te ontwikkelen doet SMART MOVES! in het najaar van 2016 onderzoek naar beweegbreaks in de klas. Hiervoor zijn we nog op zoek naar een aantal enthousiaste groepen 7 en 8 die met ons samen willen werken!

In het kort: we onderzoeken wat het effect is van een dagelijkse beweegbreak van 10 minuten op de cognitieve prestaties van leerlingen. Leerkrachten krijgen hiervoor een kant- en klaar beweegprogramma aangeboden wat zij gedurende 10 a 12 weken dagelijks inzetten in de klas. Er worden cognitieve testen gemaakt en de leerlingen dragen een aantal keer een hartslagmeter en beweegmeter. Ook komen we een aantal keer in de klas kijken hoe het gaat. Als u interesse heeft om met uw klas mee te doen aan het onderzoek, maken we graag een (telefonische) afspraak om het onderzoek toe te lichten en de mogelijkheden voor deelname te bespreken.

Voor de informatiebrief met meer details over de inhoud van het onderzoek kunt u mailen naar:
Vera van den Berg: v.vandenberg@vumc.nl

Wat vind jij van extra bewegen op school? .. Maar kan dat eigenlijk wel?

SMART MOVES! WPs

SMART MOVES! in gesprek met leerlingen, leerkrachten en schoolleiding.

Vera van den BergBinnen een onderzoek met het onderwerp ‘bewegen op school om leerprestaties te verbeteren’ is de kennis en ervaring vanuit de onderwijspraktijk onmisbaar. Wat vinden leerlingen, leerkrachten en schoolleiding eigenlijk van extra bewegen op school? Is dit wel haalbaar? En zoja: wanneer en hoe zou dat bewegen er dan uit moeten zien?
Om deze vragen te kunnen beantwoorden zijn er in het voorjaar van 2015 vanuit het VUmc en de Hogeschool Windesheim verschillende scholen in Nederland bezocht. We zijn heel erg blij dat er 17 directies/afdelingsleiders en 24 leerkrachten bereid waren om met ons in gesprek te gaan. Daarnaast hebben 75 leerlingen uit groep 7/8 en 64 leerlingen uit de 1e klas VMBO-TL in gespreksgroepjes van 6 jongens of 6 meisjes hun ideeën over extra bewegen op school met ons gedeeld.

Alle interviews en gespreksgroepjes worden de komende tijd uitgewerkt. Daarna zullen de gegevens geanalyseerd en verwerkt worden in een wetenschappelijk artikel. In een volgende nieuwsbrief hopen we jullie hier de resultaten van te kunnen presenteren. Graag geef ik jullie nu wel alvast een kijkje in de ideeën van de leerlingen van groep 7 en 8 van het basisonderwijs.
 

 
Gespreksgroepjes groep 7 & 8
Tijdens de gespreksgroepjes werden verschillende vragen gesteld, waarbij de mening, ideeën en ervaringen van de leerlingen centraal stonden. De vragen gingen over de interesse voor extra bewegen, hoe extra bewegen er op school uit zou moeten zien en wat er nodig is om extra te kunnen bewegen en dit ook te blijven doen. Bij sommige vragen werd direct met elkaar in gesprek gegaan, terwijl leerlingen bij andere vragen eerst hun eigen ideeën op post-its blaadjes schreven. Vervolgens werden de ideeën besproken en in groepjes bij elkaar geplakt op een poster. Op deze manier ontstond er een mooi overzicht van alle ideeën van de leerlingen.

WP_20150529_12_00_14_Pro WP_20150423_14_10_26_Pro

 

 

 

 

 

 

Meer bewegen?
Wat opviel tijdens de verschillende gespreksgroepjes in het basisonderwijs, was dat het antwoord op de vraag “Wat vind je ervan als er meer bewogen gaat worden op school?” bij vrijwel alle leerlingen in groep 7 en 8 volmondig “LEUK!!” was. De leerlingen gaven aan dat ze graag meer zouden willen bewegen op school. De redenen hiervoor liepen uiteen van: ‘dan heb je minder les’, ‘hoef je niet meer op die harde stoel te zitten’, tot ‘het is gezond voor je’, ‘je kunt je energie even kwijt’ en ‘je kunt je daarna beter concentreren’. Het laatste antwoord werd vooral genoemd op scholen waar de leerkracht de leerlingen in de klas al regelmatig tussen de lessen door even liet bewegen.

Hoe?
De leerlingen hadden uiteenlopende ideeën over de manier waarop bewegen het beste in de klas of op school uitgevoerd zou kunnen worden. Wat vrijwel altijd naar voren kwam was: meer/langere gymlessen, langer buitenspelen, sportclinics of sportuitjes en beweegspelletjes in de klas. Belangrijk vonden de leerlingen dat er genoeg en bij de leeftijd passend materiaal aanwezig is, eigen inbreng en keuze voor bewegen en dat het vooral veel variatie nodig heeft. Leerlingen gaven regelmatig aan dat ze geen hulp van de leerkracht nodig hebben bij het bewegen, maar dat het wel gezellig zou zijn als de leerkracht mee zou doen. Daarnaast werd soms -met een lach- genoemd dat het wel goed zou zijn als de leerkracht wat meer zou bewegen.

Enthousiasme
Het was voor ons erg mooi om te zien dat de leerlingen het gespreksgroepje meestal enthousiast en met veel ideeën verlieten. Op één school gingen de leerlingen zelfs direct naar de directeur om hun idee om een sportcommissie op te richten direct in de praktijk te brengen!

We willen de Sint Nicolaasschool uit Nieuwveen, Johannes de Doperschool uit Zevenhoven, Het Drieluik Almere, Campus Columbus uit Heerhugowaard, Visser ‘t Hooft Lyceum, locatie Leiderdorp, Kaj Munk College Hoofddorp, De Werkschuit Zwolle, Ichtus College Kampen, Trivium College Amersfoort, locatie Mondriaan, Reflector Heerhugowaard, Sint Maartenschool Limmen, de Octopus Hoofddorp, Wheermolen Purmerend, Paulusschool Heiloo, Minckelersschool Hilversum, De Bloemenhof Hardenberg, De Vlinderboom Amsterdam en Bredeschool Kinkerbuurt Amsterdam heel erg bedanken voor hun deelname!

 

In onderstaande afbeelding een samenvatting van een heleboel ideeën van leerlingen uit groep 7 van een van de deelnemende basisscholen.

SMARTMOVES!_J de Doper_gr7

 

Scholen in de spotlight: praktijkervaring

SMART MOVES! nieuwsbrief

Annemarie Trouw

Annemarie Trouw

Is er een positief verband tussen bewegen en cognitie? De leerkrachten van stichting Flore zijn nieuwsgierig. Als consortiumpartner doen we daarom op verschillende manieren mee aan de onderzoeken van SMARTMOVES! We willen dat de uiteindelijke opbrengst van het onderzoek praktische waarde gaat krijgen voor alle leerkrachten, want zij geven vorm aan het onderwijs in de klas! Maar er is meer. Door de deelname van Stichting Flore aan SMARTMOVES! maken onze leerkrachten kennis met de wetenschap en verwerven zij onderzoeksvaardigheden, een unieke manier om te werken aan leerkrachtprofessionalisering.

Onze deelname heeft het afgelopen jaar bestaan uit verschillende activiteiten. De kinderen van groep 7 van de Sint Jozefschool in Egmond aan de Hoef vonden het super spannend om speciale metertjes te dragen die het niveau van alertheid konden meten. Trudy Mooij, groepsleerkracht: ” Al was het 1 graad boven nul, de shirtjes werden buiten gewoon omhoog gehesen om de indrukwekkende metertjes te tonen aan andere kinderen.” De kinderen van groep 7 hebben verschillende vragen beantwoord. “Wat heb je gegeten vanmorgen? Hoe laat ging je naar bed? Hoe ging het tijdens de taalles? Ben je aldoor aan het werk geweest of was je soms wat anders aan het doen?” De leerkrachtonderzoekers van verschillende Florescholen hebben deze groep zes dagen gefilmd en gezorgd dat de kinderen op vaste tijden hun vragenlijst hebben ingevuld. Natuurlijk ben je dan benieuwd naar de resultaten. Ook hierbij hebben verschillende leerkrachten meegewerkt. Hoe analyseren en scoren we de filmbeelden en hoe maak je deze observaties objectief? Na een stukje theorie over analyseren en een training door Vera van den Berg, VUmc en Alexandra van der Lelij op de Pax Christischool in Limmen konden de leerkrachten aan de slag. Wim Emmerink, groepsleerkracht: ” We hebben in tweetallen heel geconcentreerd gewerkt om secuur de ingevulde lijsten en beelden te scoren. Dit was een intensieve maar leerzame dag.”

 

Smartmoves metertje (1)20141121_121708-1

 

 

 

 

 

 

 

 

Natuurlijk geeft de deelname van de scholen veel data voor de onderzoekers en hebben leerkrachtonderzoeker van Stichting Flore nieuwe kennis en ervaringen opgedaan, maar deelname heeft ook een meerwaarde voor de scholen. In ruil voor deelname kunnen de medewerkers van SMART MOVES! bijvoorbeeld een ouderavond of teamscholingsbijeenkomst verzorgen over dit onderwerp. Zo kan iedereen op school profiteren van de kennis die er al is over het effect van bewegen op leerrendement van kinderen. De onderzoeken zijn erg verschillend van aard. Er zijn korte observaties, interviews, testsituaties in de groep of juist in een aparte setting of langere onderzoeken. Juist die diversiteit geeft de scholen de mogelijkheid om te kiezen voor deelname omdat dat specifieke onderdeel past bij de vraag of het ontwikkelonderwerp van de school. ” Dat is het meest ideale, als de vraag van de school samenvalt met inhoud van onderzoeken”, zegt Adrie Groot, voorzitter van het College van bestuur van Stichting Flore. ” Zo werken wij bij Flore. Het versterkt onderzoeksmatig werken binnen onze professionele cultuur en dat is waardevol”.

Overzicht interventies (WP2a)

SMART MOVES! WPs

DorineCollard

DorineCollard

Heino Van Groeningen

Heino Van Groeningen

Er is steeds meer onderzoek naar de effecten van sport en beweeginterventies op cognitie. Op de vraag of een positieve causale relatie bestaat tussen sport en bewegen op school en schoolprestaties moet worden geconcludeerd dat dit (nog) niet precies duidelijk is. Wel is duidelijk dat sport en bewegen op school geen negatief effect heeft op schoolprestaties. Ook is er geconcludeerd dat er nog te weinig inzicht is in welke frequentie, duur, intensiteit en type sport of beweegactiviteit op school werkzaam is om cognitie of schoolprestaties te verbeteren. Inzicht in deze ‘ingrediënten’ is belangrijk om een effectieve interventie te ontwikkelen. Het ontwikkelen (en evalueren) van een effectieve interventie is wat we uiteindelijke binnen SmartMoves willen gaan doen. Om input te geven voor de ontwikkeling van een effectieve interventie zijn we, vanuit de werkgroep interventies (WP2a) van het project SMART MOVES!, aan de slag gegaan om meer inzicht te krijgen in de juiste ingrediënten. Dorine Collard (Mulier Instituut) en Heino van Groeningen (NISB) hebben de beschikbare internationale literatuur op het terrein van bewegen, cognitie en schoolprestaties nader bestudeerd. Zij hebben specifiek gekeken naar de inhoud van effectieve en niet effectieve interventies op dit terrein. Vragen als tijdsduur, frequentie, intensiteit, type activiteit en andere aspecten hebben we in deze scan meegenomen. Uiteindelijk zal dit leiden tot input over welke duur, frequentie en intensiteit de te ontwikkelen: ‘SMART MOVES!’-interventie moet hebben. Ook zal gekeken worden of er iets gezegd kan worden over de type activiteiten die effectief blijken te zijn. De bevindingen uit de literatuur, en een eerste aanzet voor de inhoud van de SMART MOVES!-interventie zullen tijdens expertmeetings met het werkveld verder besproken worden.

Een kijkje in SMART MOVES!

SMART MOVES! Geen categorie

Graag wil ik jullie via deze blog wat vertellen over SMART MOVES!. Als promovenda werk ik dagelijks aan dit project en momenteel staat het uitvoeren van experimenten centraal. Samen met collega Emi ben ik bijna elke dag op pad voor het onderzoek. In oktober zijn we in Utrecht en Vianen gestart met een experiment waarin we onderzoeken of 10, 20 of 30 minuten bewegen de cognitieve prestaties van leerlingen kan verbeteren. We richten ons op leerlingen in groep 8 en uit de 1e klas van het VMBO. Dit onderzoek voeren we uit in samenwerking met 6 ALO studenten, die hun afstudeeronderzoek doen. De eerste dag naar een nieuwe school is het grootste avontuur; het is namelijk best een kunst om 3 fietsergometers, 6 laptops, 6 yoga matjes, 3 hartslagmeters, een weegschaal, een lengtemeter en een heleboel papieren, op de juiste plek te krijgen. Aan fysieke activiteit ontbreekt het ons in ieder geval niet deze meetperiode! Van de scholen hebben we een ruimte tot onze beschikking gekregen waar het experiment uitgevoerd wordt. ’s Ochtends wordt de opstelling van het experiment klaargezet en daarna is het wachten op de komst van de leerlingen.

De meeste leerlingen zijn enthousiast om mee te doen en dat maakt het erg prettig om met ze te werken. Tijdens het experiment worden de leerlingen gevraagd om cognitieve testjes te maken op de computer. Daarna fietsen ze op de fietsergometer of maken ze opdrachten over bewegen en voeding. Als dat is afgelopen maken ze opnieuw de testjes. Tijdens het fietsen wordt de hartslag bijgehouden en wordt gevraagd hoe zwaar de leerlingen het fietsen ervaren. Bijna alle leerlingen geven aan dat ze het heel leuk vinden om mee te doen aan het onderzoek, maar… dat de testjes na een tijdje wel een beetje saai worden.

De laatste week van november meten we ook in Egmond aan den Hoef. Hier voeren we in samenwerking met een aantal leerkracht-onderzoekers van Stichting Flore een exploratief onderzoek uit naar de taakgerichtheid en alertheid van leerlingen over de schooldag. In groep 7 maken we een week lang video-opnames om de taakgerichtheid van leerlingen in kaart te kunnen brengen. Daarnaast dragen de leerlingen een hartslagmetertje en vullen ze vragenlijstjes in. Ook op deze school zijn de leerlingen erg enthousiast over het onderzoek. Een leerling vertelt: “Ze willen weten hoe je hartslag gaat als je zit of staat of als je gaat werken. De hartslagmeter is echt cool!! Het kriebelt soms wel, maar daar ben ik nu aan gewend. En er zijn vragen of je de les leuk vond of moeilijk. Of je moe was tijdens de les of juist actief bezig was of met je gedachte ergens anders. Na elke les vullen we dat in. Meedoen is echt leuk!!!”